Voor dit artikel zijn een achttal samenvattingen gemaakt van proefschriften en een samenvatting van een parlementaire brief. Alle proefschriften gaan over verschillende invalshoeken over patiëntenrechten. Daarnaast is onder de aandacht een citaat uit een interview en een rapport van Zorg instituut Nederland ( hierna ZiNL).
In onze gezondheidszorg streven we naar zoveel mogelijk gelijkwaardigheid tussen zorgvragers en zorgverleners. Er is echter met betrekking tot gelijkwaardigheid ‘veel te overbruggen’ tussen de zorgvrager en de zorgverlener. Er is ‘een kloof van kennisverschillen en belangen’ tussen artsen en zorgvrager.
Enkele aspecten van ‘veel te overbruggen’ zijn:
- Artsen hebben professionele kennis.
- De zorgvragers kunnen veel kennis hebben als ervaringsdeskundigen.
- Meer dan 50% van de zorgvragers hebben gebrekkige gezondheidsvaardigheden
- Uit onderzoek blijkt dat artsen sterk de neiging hebben tot behandelen, terwijl patiënten juist vaak de behoefte hebben om ‘gehoord te worden’.
- Deels gaat het over de rechten van wilsbekwame mensen en deels over wilsonbekwame mensen.
- Nog steeds is het problematisch om adequaat te zorgen voor palliatieve- en palliatief terminale zorg.
- Marktwerking in de zorg en medisch wetenschappelijk onderzoek kunnen daar de oorzaak van zijn.
- In 2021 blijkt het boek ‘De Ingreep’ van Peter Bennemeer dat het principe “samen beslissen” ertoe leidt dat bij groepen zorgvragers afgezien wordt van curatieve ingrepen en gekozen wordt voor palliatieve zorg.
- In hetzelfde boek stelt Bennemeer dat ‘samen beslissen’ alleen kan slagen als de artsen meewerken’.
Uit de proefschriften blijkt dat vanaf 2005 tot 2022 onvoldoende gescoord wordt op het thema ‘samen beslissen’.
Er is nog veel werk te verrichten met betrekking tot het versterken van gezondheidsvaardigheden door middel van empowerment. De inzet op verpleegkundig leiderschap en verpleegwetenschappen kan daar een grote bijdrage aanleveren.